Het toeslagen-debacle

De media hebben er de afgelopen weken vol van gestaan. Zijn toeslagen ten onrechte stopgezet en heeft de Staatssecretaris wel alle informatie gedeeld met de Tweede Kamer? Dit zijn echter symptomen. Het probleem ligt in het systeem zelf.

Toeslagen bestaan sinds 2006 en de praktische uitvoering is eigenlijk al vanaf het begin problematisch. De uitvoering kwam bij de Belastingdienst. Deze dienst werd destijds gezien als het toppunt van ambtelijke efficiency.

De Belastingdienst was er echter vooral om geld te innen, terwijl het toeslagenstelsel nu juist een uitkeringsfabriek was. Daar kwam bij dat het publiek dat recht kreeg op toeslagen vaak nog nooit met de Belastingdienst in aanraking was geweest, terwijl het voor het goed uitvoeren van de toeslagen cruciaal is dat wijzigingen accuraat worden bijgehouden en doorgegeven. Ten slotte is het systeem erg fraudegevoelig gebleken.

Al vanaf het begin waren er problemen. De Belastingdienst had flinke achterstanden in de verwerking van de toeslagen. Daardoor kwam het voor dat toeslaggerechtigden pas jaren later te horen kregen dat er geld moest worden terugbetaald. Dat ging soms om tienduizenden euro’s. Geld dat de meeste mensen niet zo hebben liggen.

Daarna kwam de Bulgarenfraude. Onterecht aangevraagde kindertoeslag die naar het buitenland verdween en niet meer terug te vorderen bleek. De politiek ging er stevig in en de Belastingdienst haalde de teugels aan. Niet langer achteraf controleren, maar bij vermeend misbruik (vooraf) geen toeslag toekennen. Het gevolg is te raden, ook in situaties die achteraf te goeder trouw blijken heeft de Belastingdienst geen toeslag toegekend. Wederom is er politieke heibel.

Maar het is gemakkelijk de schuld bij de Belastingdienst neer te leggen. Zij zijn slechts een uitvoerder van het systeem dat de politiek heeft bedacht. Het toeslagensysteem is een enorme geldrondpompmachine geworden, met veel onnodig werk en risico op fraude en fouten. Ik zou zeggen uithuilen, afschaffen en opnieuw beginnen met wat anders