Het rechtsvermoeden van een zzp’er

Met enige regelmaat schrijf ik korte notities over onder meer (startende) ondernemers. 

Begin 2023 waren er in Nederland zo’n slordige 2,3 miljoen zzp’ers ingeschreven bij de KVK. Ter vergelijking: in 2016 waren dat er nog zo’n 1 miljoen. Er zijn er in de laatste jaren dus nogal wat bijgekomen.

Al deze zzp’ers trachten op hun eigen wijze en inzet, een inkomen te vergaren om te voorzien in hun levensonderhoud. Een aantal daarvan heeft dat gedaan, door vanuit een loondienstverband zich als zzp’er te vestigen en daarna zichzelf ‘in te laten huren’ door opdrachtgevers in hun branche. Meestal (en zeker in het begin) is dat vaak de ‘oude’ werkgever waar ze eerder nog in loondienst waren.

Het zzp-mes snijdt dan aan twee kanten: een hogere inkomen én relatieve vrijheid voor de ex-werknemer en het wegvallen van (dure) dienstverbandverplichtingen voor bedrijven (een flexibele schil).

De overheid heeft daarbij echter wel het nakijken. Zij missen meteen de periodieke afdrachten van loonbelasting en sociale premies in hun staatskas. Sterker nog: een zzp’er komt (mits ze aan bepaalde kwalificaties voldoen) zogenoemde ondernemersfaciliteiten toe, die de feitelijke belastingdruk over hun inkomsten ook nog eens drastisch vertraagt én verlaagt.

Aldus een doorn in het oog van de overheid. Sedert jaren is deze dan ook bezig om ‘regels’ op te stellen voor de kwalificatie van een zzp’er (Wet DBA). Momenteel oriënteert Minister van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid op een (internet)consultatie waarbij ze de schijnzelfstandigheid van een zzp’er wil tegengaan.

De kernvragen die in die consultatie van belang zijn:

• Hoe word je als zzp’er aangestuurd en gecontroleerd? Heb je daar alle vrijheid in of sta je feitelijk onder leiding van een ander?
• Doe je werk dat eigenlijk structureel gedaan wordt in een organisatie en dat daar ook een vaste plek heeft?
• En doe je hetzelfde werk als en met werknemers in loondienst?

De crux voor een zzp’er zit hem er juist in of deze zelfstandig en voor eigen rekening en risico werkt. Werk je met (model)overeenkomsten met je opdrachtgever? Wat staat daar in en klopt dat feitelijk ook? Daarnaast wil het kabinet dat er een rechtsvermoeden van werknemerschap komt, gebaseerd op een uurtarief van € 32 of meer.

De vraag daarbij dringt zich wel op: wie controleert wie? En wie is verantwoordelijk? 

Wellicht wordt het binnenkort wat duidelijk(er)…