Van de regen in de drup

In mijn vorige bijdrage beschreef ik welke uitdagingen de overheid heeft als gevolg van de uitspraak van de Hoge Raad inzake de spaartax. Er moet een oplossing worden gezocht voor de voorbije jaren waarin de heffing volgens de Hoge Raad in strijd is met de wet en er moet een geheel nieuw systeem worden ingevoerd voor de komende jaren.

Ten aanzien van de voorbije jaren heeft de landsadvocaat geoordeeld dat het juridisch gezien niet nodig is om iedereen te compenseren, maar dat dit wellicht wel maatschappelijk gewenst is. Hoewel ook de politiek wel voor een ruimhartige compensatie lijkt te zijn, brengt de box 3 heffing wél 5 miljard per jaar op. Dat levert dus een flink gat in de overheidsfinanciën op. 

Het opzetten van een nieuw systeem ligt politiek gevoelig. Een deel van het probleem is dat de inkomstenbelasting, zoals de naam al aangeeft de inkomsten uit vermogen belast. Je kunt hierbij denken aan rente, dividend en huuropbrengsten. Maar bijvoorbeeld ook de verkoopwinst bij de verkoop van een woning of effecten zijn goedbeschouwd inkomsten uit vermogen. Er wordt dan gesproken van een vermogenswinstbelasting. Die kennen we in Nederland voor particulieren nog niet. 

In de politiek wordt de belastingheffing van inkomsten uit vermogen vaak verward met het belasten van het vermogen zelf. In Nederland kenden we tot 2001 een vermogensbelasting. De heffing was 1%, later 0,7%. Er waren specifieke waarderingsregels opgenomen voor de eigen woning, ondernemingsvermogen en oudedagsvoorzieningen, zoals pensioenen. Voorts was er een samentelregeling, waardoor je nooit meer dan 80% van het inkomen aan belasting verschuldigd was.

Of een vermogensbelasting moet worden ingevoerd is natuurlijk aan de politiek. Naar mijn mening kan het echter geen vervanging zijn voor de nu door de Hoge Raad afgeschoten belastingheffing over inkomsten uit vermogen. Vermogensbelasting heeft namelijk dezelfde inherente onrechtvaardigheid als de box 3 heffing. De spaarzame burger met wat geld op de bank waarover geen rente wordt vergoed wordt op dezelfde wijze belast wordt als de onroerend goed magnaat, die rijk wordt van de huurinkomsten en waardestijgingen. Dat is nu juist waar de 200.000 vasthoudende bezwaarmakers zich zo boos over gemaakt hebben. Zij komen dan van de regen in de drup.